Οι πλουραλιστικές προσεγγίσεις και το ΠΑΠΠ (CARAP)

Επισκοπήση του ΠΑΠΠ (CARAP)

Τι είναι το ΠΑΠΠ; Πρόκειται για συστηματική περιγραφή και εφαρμογή των δεξιοτήτων και των πολυγλωσσικών και διαπολιτισμικών πόρων, τους οποίους οι Πλουραλιστικές Προσεγγίσεις μας επιτρέπουν να αναπτύξουμε κατά τη διδασκαλία μας. Από την άποψη αυτή, το ΠΑΠΠ συντελεί σημαντικά στο να προσεγγίσουμε τους εκπαιδευτικούς σκοπούς, τους οποίους συνιστά το Συμβούλιο της Ευρώπης στον τομέα των γλωσσών και των πολιτισμών.

Ποιες ονομάζουμε Πλουραλιστικές Προσεγγίσεις; Ονομάζουμε «πλουραλιστικές Προσεγγίσεις στις Γλώσσες και τους Πολιτισμούς» τις διδακτικές εκείνες προσεγγίσεις, οι οποίες θέτουν σε εφαρμογή δραστηριότητες διδασκαλίας-μάθησης εμπλέκοντας ταυτόχρονα πολλές (περισσότερες από μία) γλωσσικές και πολιτισμικές ποικιλίες. Τις αντιπαραβάλουμε με τις προσεγγίσεις που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «αποκλειστικές»…

Για περισσότερα πατήστε εδώ

Ποιον αφορά το ΠΑΠΠ; Η πολυγλωσσική και διαπολιτισμική επιμόρφωση αφορά στους εκπαιδευτικούς κάθε ειδικότητας με ενδιαφέρον για την πολυγλωσσική και διαπολιτισμική εκπαίδευση, στους επιμορφωτές των εκπαιδευτικών, στους υπεύθυνους για λήψη αποφάσεων, τους σχεδιαστές προγραμμάτων σπουδών και εκπαιδευτικών υλικών.

Τι προτείνει το ΠΑΠΠ;

Συστηματική περιγραφή των δεξιοτήτων και των πόρων (γνώσεις, στάσεις και δεξιότητες) απαραίτητες σε μία πολυγλωσσική και διαπολιτισμική εκπαίδευση…
Μία ηλεκτρονική βάση δεδομένων με διδακτικά υλικά...
Έναν οδηγό επιμόρφωσης / αυτο-επιμόρφωσης για τους εκπαιδευτικούς (σε αρχική ή συνεχιζόμενη επιμόρφωση)...

Οι πλουραλιστικές προσεγγίσεις των γλωσσών και των πολιτισμών

Οι Πλουραλιστικές προσεγγίσεις των γλωσσών και των πολιτισμών (Αφύπνιση στις γλώσσες, Ολοκληρωμένη διδασκαλία των γλωσσών, Διακατανόηση ανάμεσα σε συγγενείς γλώσσες, Διαπολιτισμικές προσεγγίσεις) βασίζονται σε δραστηριότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν πολλές γλωσσικές και πολιτισμικές ποικιλίες. Αναπτύσσουν με συγκεκριμένο τρόπο, την έννοια της πολυγλωσσικής και πολυπολιτισμικής δεξιότητας, όπως αυτή προωθείται από το Κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τις γλώσσες. Προσφέρουν εργαλεία που επιτρέπουν το σχεδιασμό και τη διάρθρωση διδακτικών παρεμβάσεων, οι οποίες ευνοούν την ανάπτυξη και τον συνεχή εμπλουτισμό αυτής της δεξιότητας από τους μαθητές. Αφιερωμένο στις πολυγλωσσικές και πολυπολιτισμικές διαστάσεις της μάθησης, το ΠΑΠΠ συμπληρώνει τα υπόλοιπα εργαλεία του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ονομάζουμε «Πλουραλιστικές προσεγγίσεις των γλωσσών και των πολιτισμών», εκείνες τις διδακτικές προσεγγίσεις, οι οποίες θέτουν σε εφαρμογή δραστηριότητες διδασκαλίας-μάθησης εμπλέκοντας ταυτόχρονα πολλές (περισσότερες από μία) γλωσσικές και πολιτισμικές ποικιλίες.

Τις αντιπαραβάλλουμε με προσεγγίσεις, του τύπου «αποκλειστικές», προσεγγίσεις κατά τις οποίες, η προσοχή στη διάρκεια της διδακτικής προσέγγισης εστιάζει σε μία συγκεκριμένη γλώσσα ή σε έναν συγκεκριμένο πολιτισμό, τους οποίους και προσεγγίζει μεμονωμένα. Οι «αποκλειστικές» προσεγγίσεις αξιοποιήθηκαν ιδιαίτερα, όταν αναπτύχθηκαν οι δομικές και στη συνέχεια οι επικοινωνιακές μέθοδοι διδασκαλίας, όπου οποιαδήποτε μετάφραση και οποιαδήποτε χρήση της μητρικής γλώσσας αποκλείονταν από τη διδασκαλία.

Οι εξελίξεις στη διδακτική των γλωσσών τα τελευταία τριάντα χρόνια, ανέδειξαν τέσσερις πλουραλιστικές προσεγγίσεις.

Αφύπνιση στις γλώσσες

Αρκετά Ευρωπαϊκά προγράμματα έδωσαν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν σε ευρύτερη κλίμακα, δράσεις σχετικές με την αφύπνιση στις γλώσσες, ορίζοντάς την ως εξής: ο όρος «αφύπνιση στις γλώσσες» χρησιμοποιείται προκειμένου να περιγράψει προσεγγίσεις στα πλαίσια των οποίων περιλαμβάνονται εκπαιδευτικές δραστηριότητες που αφορούν σε γλώσσες, τις οποίες δεν προτίθεται να διδάξει το σχολείο. Τούτο, δε σημαίνει ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση ασχολείται αποκλειστικά με τέτοιου είδους γλώσσες. Η προσέγγιση αφορά τη/τις γλώσσα/ες της εκπαίδευσης και οποιαδήποτε άλλη γλώσσα, η οποία διδάσκεται ήδη. Ωστόσο, δεν περιορίζεται στις γλώσσες που «διδάσκονται» επίσημα, αλλά ενσωματώνει κάθε είδους γλωσσικής ποικιλίας, - από το κοινωνικό περιβάλλον, τις οικογένειες… και από όλο τον κόσμο, χωρίς καμία εξαίρεση… Λόγω του αυξημένου αριθμού των γλωσσών, πάνω στις οποίες δουλεύουν οι μαθητές- πολύ συχνά, πρόκειται για μερικές δεκάδες- η αφύπνιση στις γλώσσες μπορεί να θεωρηθεί ως η πιο ακραία μορφή πλουραλιστικής προσέγγισης. Κατά βάση, σχεδιάστηκε ως ένας τρόπος ευαισθητοποίησης των μαθητών στη γλωσσική ποικιλομορφία (και την ποικιλομορφία των δικών τους γλωσσών) στα πρώτα βήματα της σχολικής εκπαίδευσης, ως μέσον πληρέστερης αναγνώρισης των γλωσσών που «φέρουν» οι μαθητές μαζί με τις υπόλοιπες γλώσσες του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, ως ένα είδος μαθήματος προετοιμασίας που αναπτύσσεται στα πλαίσια του σχολείου, αλλά μπορεί επίσης να προωθηθεί ως ένα βοήθημα στην εκμάθηση των ξένων γλωσσών καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής ζωής των μαθητών.

Η Αφύπνιση στις γλώσσες (Eveil aux langues, στα γαλλικά) όπως αναπτύχθηκε ειδικότερα στα προγράμματα Evlang και Jaling, συνδέεται απόλυτα με το κίνημα της «γλωσσικής Επίγνωσης» (language Awareness) που εισήχθη από τον E. Hawkins τη δεκαετία του 1980 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, στις μέρες μας, η Αφύπνιση στις γλώσσες λαμβάνεται υπόψη ως μία υποκατηγορία της προσέγγισης «γλωσσική Αφύπνιση», κάτι που επίσης προσφέρει δυνατότητες έρευνας, περισσότερο ψυχο-γλωσσικής παρά παιδαγωγικής φύσεως, και το οποίο δε θέτει απαραίτητα, τον μαθητή αντιμέτωπο με κάποιον αριθμό γλωσσών. Για το λόγο αυτό, όσοι προωθούν την προσέγγιση Αφύπνιση στις γλώσσες προτιμούν να χρησιμοποιούν στα αγγλικά έναν άλλο όρο, το “Awakening to languages”, προκειμένου να περιγράψουν την προσέγγιση αυτή.

Awakening to languages today - παρουσίαση Powerpoint by Michel Candelier and Ildikó Lörincz (6^ο Συνέδριο EDiLiC , Györ, Ιούλιος 2016)

Διακατανόηση ανάμεσα σε συγγενείς γλώσσες

Στα πλαίσια της προσέγγισης που ορίζεται ως Διακατανόηση ανάμεσα σε συγγενείς γλώσσες ο μαθητής εργάζεται παράλληλα πάνω σε δύο ή περισσότερες γλώσσες της ίδιας γλωσσικής οικογένειας (Ρωμανικές, Γερμανικές, Σλάβικες γλώσσες, κλπ.). Μία από τις γλώσσες αυτές, είναι ήδη γνωστή, είτε ως μητρική γλώσσα του μαθητή, είτε ως γλώσσα που μαθαίνει στο σχολείο, είτε ακόμα, ως κάποια άλλη γλώσσα που έχει μάθει προηγουμένως. Στην προσέγγιση αυτή, δίνεται συστηματική έμφαση στις προσληπτικές ικανότητες, καθώς η ανάπτυξη της κατανόησης είναι ο πλέον, χειροπιαστός τρόπος του να χρησιμοποιεί κανείς τη γνώση που κατέχει από μία συγγενή γλώσσα στην εκμάθηση μίας νέας. Ασφαλώς, κάτι τέτοιο δεν αποκλείει ορισμένα πρόσθετα οφέλη για τις παραγωγικές ικανότητες.

Κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, πραγματοποιήθηκε καινοτόμος δράση στο συγκεκριμένο πεδίο με ενήλικες μαθητές (συμπεριλαμβανομένων και φοιτητών), στη Γαλλία και σε άλλες χώρες όπου μιλούν ρωμανικές γλώσσες, καθώς επίσης και στη Γερμανία, σε Σκανδιναβικές και Σλαβόφωνες χώρες. Πολλές από αυτές, υποστηρίχτηκαν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσα από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παραδείγματα από τη συγκεκριμένη προσέγγιση, εντοπίζονται σε ορισμένα εκπαιδευτικά υλικά, τα οποία δημιουργήθηκαν για τις προσεγγίσεις αφύπνιση στις γλώσσες. Εντούτοις, σε γενικές γραμμές, δεν υπήρξε μεγάλη ανάπτυξη της διακατανόησης στα σχολεία.

Διαπολιτισμική προσέγγιση

Η διαπολιτισμική προσέγγιση έχει ξεκάθαρα επηρρεάσει τη μεθοδολογία της γλωσσικής διδασκαλίας και, συνεπώς, είναι σχετικά γνωστή.

Οι πολλαπλές παραλλαγές της βασίζονται σε διδακτικές αρχές, του τύπου στηρίζομαι σε φαινόμενα από μία ή περισσότερες πολιτισμικές περιοχές (οι οποίες έχουν υβριδικό, ανοιχτό και δυναμικό χαρακτήρα) προκειμένου να κατανοήσω άλλα, προερχόμενα από μία ή περισσότερες άλλες περιοχές.

Επίσης, υποστηρίζουν την ανάπτυξη στρατηγικών προκειμένου να υποστηρίξουν έναν στοχασμό σχετικό με καταστάσεις επαφής και καθώς περιλαμβάνονται άτομα με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο.

Ολοκληρωμένη διδακτική προσέγγιση

Οι ολοκληρωμένες διδακτικές προσεγγίσεις αποσκοπούν στο να βοηθήσουν τους μαθητές να δημιουργήσουν συνδέσεις ανάμεσα σε έναν περιορισμένο αριθμό γλωσσών, οι οποίες διδάσκονται στο αναλυτικό σχολικό πρόγραμμα σπουδών. Οι ολοκληρωμένες διδακτικές κινούνται στη βασική αρχή των πλουραλιστικών προσεγγίσεων, που αφορά στην κεφαλοποίηση του ήδη γνωστού προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε ό,τι είναι λιγότερο γνωστό: η αξιοποίηση της γλώσσας του σχολείου ως μέσον πρόσβασης στην εκμάθηση της πρώτης ξένης γλώσσας, η οποία έπειτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εφαλτήριο για την εκμάθηση της δεύτερης ξένης γλώσσας, κλπ., έχοντας κατά νου ότι η αμοιβαία υποστήριξη των γλωσσών έχει αμφίδρομο χαρακτήρα. Η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν αγνοεί, επίσης, τις γλώσσες των μαθητών, εκείνες που μιλιούνται στο σπίτι, κυρίως δε, όταν αυτές διδάσκονται. Ο μαθητής μπορεί επομένως, να διαθέτει δύο (ή ακόμα και τρεις ή τέσσερις) γλώσσες, τις οποίες «δουλεύει» ταυτόχρονα.

Πρόκειται για μία προσέγγιση που υποστηρίχθηκε ήδη, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, μέσα από τη δουλειά του E. Roulet. Αποτελεί, επίσης, την κατεύθυνση στην οποία κινήθηκαν πολυάριθμα προγράμματα τα οποία εξετάζουν την ιδέα τα Γερμανικά μετά τα Αγγλικά όταν αυτά μαθαίνονται ως ξένες γλώσσες (πρβλ. τις μελέτες πάνω στην εκμάθηση της Τρίτης γλώσσας). Κάποιες άλλες μελέτες ερευνούν τρόπους συνδυασμού της γλώσσας τους σχολείου και των άλλων γλωσσών που διδάσκονται στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης προοπτικής. Αυτό, το συναντάμε επίσης, σε ορισμένες προσεγγίσεις της δίγλωσσης εκπαίδευσης, οι οποίες αποσκοπούν στο να εντοπίζουν οι μαθητές ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στις γλώσσες διδασκαλίας ανεξάρτητα από το γνωστικό αντικείμενο που μελετούν.

Στην επισκόπηση των << Πλουραλιστικών προσεγγίσεων και του ΠΑΠΠ (CARAP) στην Ελλάδα>>

Δεξιότητες και πόροι

Ορίζουμε τις δεξιότητες, ως εξής:

οι δεξιότητες συνδέονται με περιστάσεις, με σύνθετες εργασίες, κοινωνικά ενταγμένες · ως εκ τούτου θεωρούνται «τοποθετημένες» κι επιτελούν μία κοινωνική λειτουργία
αποτελούν ενότητες σχετικής πολυπλοκότητας
αφορούν σε διάφορους εσωτερικούς «πόρους» (οι οποίοι γενικά, σχετίζονται με τις δεξιότητες, τις γνώσεις και τις στάσεις) καθώς και σε εξωτερικούς πόρους (λεξικά, διαμεσολαβητές… ).

Οι δεξιότητες και οι πόροι που αναφέρονται στο ΠΑΠΠ κατατάσσονται ουσιαστικά, σε δύο κατηγορίες δεξιοτήτων:

η δεξιότητα διαχείρισης της γλωσσικής και πολιτισμικής επικοινωνίας σε πλαίσιο ετερότητας.
η δεξιότητα κατασκευής και διεύρυνσης ενός πολύπλευρου γλωσσικά και πολιτισμικά ρεπερτορίου.

Το ΠΑΠΠ προσδιορίζει τους πόρους που κινητοποιούνται από αυτές τις δεξιότητες. Οι πόροι παρουσιάζονται υπό τη μορφή περιγραφητών.

Οι πόροι (γνώσεις, στάσεις, δεξιότητες)

Ο όρος «πόροι» χρησιμοποιείται γενικά από το ΠΑΠΠ προκειμένου να δηλώσει τους «εσωτερικούς πόρους». Οι «πόροι» ενίοτε, ονομάζονται ικανότητες, επιδεξιότητες, ή ακόμη γνώσεις ή συνιστώσες. Υιοθετήσαμε τον όρο «πόροι»- παρόλο που δε χρησιμοποιείται πολύ συχνά- επειδή είναι ο λιγότερο επιφορτισμένος νοηματικά όρος.

Τους εσωτερικούς πόρους (όπως επίσης και τη χρήση των εξωτερικών πόρων, όχι όμως και τις δεξιότητες) μπορούμε να τους διδάξουμε σε περιστάσεις ή σε εργασίες έστω κι εν μέρει αποπλαισιωμένες.

Οι δεξιότητες έχουν οριστεί με βάση τον τομέα χρήσης τους και τις κοινωνικές ανάγκες, ενώ οι πόροι μοιάζουν περισσότερο να ανήκουν στον τομέα της γνωστικής (και αναπτυξιακής) ψυχολογίας. Στην πραγματικότητα, οι δεξιότητες κινητοποιούνται όταν το υποκείμενο εκτελεί ένα έργο.

Εντούτοις, προφανώς αυτούς τους πόρους, τους οποίους κινητοποιούν οι συγκεκριμένες δεξιότητες, μπορούμε- μέχρι ένα σημείο - να απομονώσουμε, να καταγράψουμε, να προσδιορίσουμε τον βαθμό κατάκτησής τους και να τους διδάξουμε στα πλαίσια των εκπαιδευτικών πρακτικών.

Βάση Δεδομένων

Τι είδους διδακτικά υλικά;

Η βάση δεδομένων Το ΠΑΠΠ- Διδακτικά υλικά σε ηλεκτρονική μορφή, προτείνει διδακτικά υλικά, σχεδιασμένα με βάση τις πλουραλιστικές προσεγγίσεις των γλωσσών και των πολιτισμών .

Ο σκοπός των συγκεκριμένων διδακτικών υλικών, όπως προτείνονται σε διάφορες γλώσσες, είναι η εύκολη πρόσβαση των εκπαιδευτικών σε παιδαγωγικά υλικά, ώστε να υλοποιούν στην τάξη δραστηριότητες, προκειμένου οι μαθητές να οικειοποιούνται γνώσεις, στάσεις και δεξιότητες, όπως αυτές αποτυπώνονται στο Πλαίσιο αναφοράς. Δηλαδή, ως «πόροι» που μπορούν να αναπτυχθούν μέσα από τις πλουραλιστικές προσεγγίσεις.Τα διδακτικά υλικά που προτείνονται, αναφέρονται ρητά, σε περιγραφητές πόρων του πλαισίου αναφοράς.

Επισκόπηση της λειτουργίας του εργαλείου αναζήτησης και της βάσεως δεδομένων (υπό σχεδιασμό). Δραστηριότητες για τους μαθητές και συμβουλές χρήσης για τους εκπαιδευτικούς.

Η ηλεκτρονική βάση δεδομένων είναι υπό σχεδιασμό. Εν αναμονή της ολοκλήρωσής της, χρησιμοποιείτε για πρόσβαση στα υλικά την παρούσα εκδοχή. Δείτε επίσης τις οδηγίες χρήσης (διαθέσιμες στα γαλλικά προς το παρόν).